ریفلاکس معده

درمان دارویی ریفلاکس :

بسیاری از داروهایی که نیاز به نسخه پزشک ندارد مانند داروهای ضد اسید ٬ ممکن است علائم ریفلاکس را درمان نمایند . با این حال پزشک می تواند داروهای قوی تری را برای شما تجویز نماید . به طور کلی این داروها به دو دسته تقسیم می شوند : ۱٫ داروهای مهارکننده پمپ پروتئین ۲٫ داروهای پروکینتیک . این داروهای را می توان فقط با نسخه پزشک تهیه نمود .

داروهای مهارکننده پمپ پروتون :

داروهای مهارکننده پمپ پروتون داروهای نسبتا جدیدی هستند که از ترشح اسید جلوگیری می کنند و شامل اومپرازول ٬ لانسوپرازول و پانتوپرازول هستند . این داروها بسیار قوی می باشند و چنانچه علائم ریفلاکس معده به مری با درمان ساده بهبود نیابد از اینگونه داروها استفاده می کنند . فقط زمانی که شخص این داروها را مصرف می کند ترشح اسید معده متوقف می شود و در صورت عدم مصرف این داروها بیماری دوباره عود خواهد کرد . این بدان معناست که شخص باید به مدت طولانی از این داروها استفاده کند اما در این صورت عوارض جانبی را نیز باید مد نظر قرار داد .

این داروها ممکن است همانند داروهای انتاگونیست H2 دارای عوارض جانبی مانند سر درد ٬ خواب آلودگی ٬ راش و احتمالا گیجی در افراد مسن باشند .

چون داروهای مهارکننده پمپ پروتون بسیار قوی هستند ترشح اسید معده را تقریبا به صفر می رسانند . این عمل دو عارضه جانبی مهم دارد . یکی از وظایف اسید معده این است که باکتری های موجود در غذا را که خورده ایم را از بین ببرد . بنابراین در صورت فقدان اسید معده خطر ابتلا به گاستروانتریت (التهاب معده و روده) افزایش می یابد . در افراد سالم معمولا مصرف اینگونه داروها مشکلی را ایجاد نمی کند اما در افراد مسن و ضعیف گاستروانتریت شدیدی بروز می کند .

دومین مشکل مصرف این داروها به مدت طولانی این است که باعث نازک شدن جدار پوشاننده معده می شوند که اصطلاحا به ان اتروفی معده می گویند . این که ایا اتروفی که به علت مصرف طولانی این داروها ایجاد می گردد باعث مشکلات خطرناک و جدی می گردد یا خیر هنوز مشخص نشده است و مورد بحث بسیاری از پزشکان می باشد .

داروهای پروکینتیک :

این داروها به عضلات دیواره معده کمک می کنند تا در پیشگیری از ریفلاکس معده به مری موثرتر باشند و باعث شوند تخلیه معده به روده بهتر انجام شود . بعلاوه انها باعث می شوند دریچه بالای معده محکم تر شود تا از بروز ریفلاکس جلوگیری شود .

هر دو این اثرات از طریق تاثیر داروهای پروکینتیک بر روی انتها های اعصابی که کنترل عضلات معده را بر عهده دارند انجام می شود . به غیر از نقشی که این داروها در درمان ریفلاکس دارند از آنها می توان در درمان معده مضطرب و نیز گاهی اوقات در درمان سوء هاضمه بدون زخم استفاده نمود .

این داروها باید بطور منظم و روزانه و به همراه داروهای ضد اسید مصرف شوند .

از انواع داروهای پروکینتیک می توان متوکلوپرامید٬ Domperidone و سیزاپراید را نام برد .

بطور کلی این داروها بی خطر می باشند اما به علت اثرات آنها بر روده می توانند باعث دردهای شکمی و اسهال شوند . داروی متوکلوپرامید را معمولا برای بچه ها تجویز نمی کنند زیرا می تواند منجر به اسپاسم شدید عضلانی در صورت و گردن شود که اصطلاحا به ان واکنش دیستونیک گفته می شود . این عوارض جانبی در زنان و مردان مسن تر کمتر دیده می شود .

جراحی :

قبل از پیدایش داروهای قوی که از ترشح اسید معده جلوگیری می کنند گاهی اوقات ریفلاکس را با عمل جراحی درمان می کردند .

بطور خلاصه جراحی ریفلاکس از دو بخش تشکیل شده است : اول اینکه جراح با چند بخیه سوراخ دیافراگم را کوچک تر می کند درنتیجه فتق هیاتوس نیز درمان می شود .

دوم اینکه جراح با پیچاندن بخشی از معده به دور خود دریچه اسفنگتر را محکم تر می کند .

قبلا این جراحی ها بسیار سخت انجام می شدند و بیمار چندین روز در بیمارستان بستری می شد اما امروز بیماران با مشکلات کمتری مواجه هستند زیرا جراحان به جای برش های بزرگ از یک اندوسکوپ که به دوربین های ویدئویی متصل است استفاده می کنند و تنها با برش های خیلی کوچک در بدن اندوسکوپ را وارد بدن بیمار می کنند . در نتیجه بهبودی پس از عمل جراحی بسیار کوتات مدت می باشد اما این جراحی خصوصا برای افرادی که چاق هستند از لحاظ تکنیکی بسیار مشکل می باشد .

با پیدایش عمل های جراحی راحت تر و از انجا که درمان دارویی ریفلاکس ممکن است نیاز به مدت زمان طولانی داشته باشد امروزه مجددا جراحی ریفلاکس طرفداران بیشتری پیدا کرده است . با این حال هر عمل جراحی دارای خطراتی می باشد و در حدود ۱۵ درصد از افراد دچار مشکلاتی مانند اروغ زدن و استفراغ می شوند . بنابراین کسانی که با درمان دارویی مشکل شان حل نمی شود و یا به دلایلی نمی توانند از دارو استفاده کنند باید جراحی شوند .

درمان عوارض ریفلاکس :

این عوارض معمولا فقط در افرادی که دارای علائم شدیدی هستند و انرا درمان نکرده اند بروز می کند (خصوصا افراد سالخورده) . این عوارض را می توان بوسیله آندوسکوپی و یا رادیو گرافی با ماده حاجب تشخیص داد .

درمان عوارض ریفلاکس معده به مری :

۱٫ ازوفاژیت (التهاب مری) :

درمان ازوفاژیت بسیار شبیه به درمان ریفلاکس است اگرچه برای جند هفته اول درمان باید از داروهای مهار کننده پمپ پروتون استفاده نمود تا مطمئن شوید که ازوفاژیت بهبود یافته است . زمانیکه ازوفاژیت درمان شد به بیماران معمولا داروهای ساده تر و با قدرت کمتر داده می شود . درنتیجه خطرات کمتری را در پی خواهد داشت و بیمار می تواند به مدت طولانی این داروها را مصرف نماید . با این حال بعضی از بیماران باید داروهای بسیار قوی مانند انتاگونیست های گیرنده H2 و یا حتی داروهای مهارکننده پمپ پروتون را به مدت طولانی و با تجویز پزشک مصرف نمایند .

۲٫ تنگی مری :

تنگ شدن مری که به علت ازوفاژیت (التهاب مری) طولانی مدت به وجود می اید ممکن است فقط به وسیله داروهای مهارکننده پمپ پروتون درمان شود اما اگر شخص دچار مشکلاتی در بلع باشد ممکن است نیاز به درمان های دیگری داشته باشد . اگر مری شما تنگ شده است پزشک می تواند به وسیله آندوسکوپی انرا گشاد نماید (گرچه این مشکل ممکن سات بعد از مدتی دوباره عود کند) . برای گشاد کردن مری پزشک می تواند وسیله ای که بتدریج قطر ان را افزایش می دهد از مری عبو دهد و یا یک کاتتر دارای یک بالون را وارد مری نماید و سپس ان را باد کند . اکثر پزشکان توصیه می کنند کسانی که به علت ریفلاکس به تنگی مری مبتلا شده اند باید برای جلوگیری از عود مجدد برای مدت طولانی (غالبا برای تمام عمر ) از داروهای مهار کننده پمپ پروتون استفاده نمایند .

حتی علیرقم مصرف این داروها تنگی مری ممکن است دوباره عود کند اما معمولا به گشاد کردن توسط اندوسکوپی پاسخ می دهد و چنانچه دوباره دچار مشکلاتی در بلع شدید سریعا باید به پزشک مراجعه نمایید .

مری بارت :

در حال حاضر هیچ درمان موثری برای مری بارت وجود ندارد گرچه ممکن است در آینده لیزر درمانی توسط آندوسکوپ نقش مهمی را برای درمان این بیماری ایفا نماید . مری بارت ممکن است بعد از چند سال به سرطان مری تبدیل شود بنابراین اگر دچار مشکلات شدیدی شده اید و جوان نیز هستید باید هر سال یکبار اندوسکوپی انجام دهید تا بتوانید علائم سرطان را که ممکن است به علت مری بارت بوجود امده باشد را تشخیص دهید و اقدام به درمان ان نمایید . در صورت تشخیص چنین علایمی تنها راه جلوگیری از پیشرفت سرطان این است که مقداری از مری توسط جراحی برداشته شود . بر اساس این که چه مقداری از مری بوسیله عمل جراحی باید برداشته شود ممکن است لازم شود که معده به سمت بالا کشیده شود و یا به جای مری یک قسمت از روده قرار داده شود . مری بارت خود باعث بروز علائم نمی شود اما اگر به این بیماری مبتلا هستید ممکن است برای درمان علائم شدیدی که توسط ریفلاکس معده به مری ایجاد شده درمان طولانی مدت با داروهای مهار کننده پمپ پروتون نیاز باشد .

نکات مهم :

. وارد شدن اسید معده به انتهای مری منجر به سوزش سر معده (ترش کردن) می شود که اصطلاحا به ان ریفلاکس معده به مری می گویند .

. اگر تغییر در نحوه زندگی برای درمان ریفلاکس موثر واقع نشد باید از داروهای کاهنده اسید معده استفاده نمایید .

. درموارد شدید ریفلاکس می تواند به بخش های انتهایی مری آسیب برساند و بیمار باید برای درمان در بیمارستان بستری شود .

منبع : راهنمای پزشکی خانواده