پوکی استخوان و کاهش توده استخوانی در زنان یائسه

ریختشناسی پوکی استخوان :

پوکی استخوان به استثنای مواردی که ناشی از بی حرکتی طولانی مدت بخش های خاصی از بدن می باشد ٬ یک اختلال فراگیر است و تمام اسکلت را درگیر می کند . علیرقم این موضوع اتلاف استخوان در مناطقی از اسکلت که حاوی مقادیر نسبتا زیادی استخوان تیغه ایند و نواحی که بیش از همه متحمل وزن بدن می باشند شدیدتر است . لذا مهره ها و مچ دست ها اهداف اولیه اند و همزمان با پیشرفت بیماری گردن استخوان ران نیز گرفتار می شود .

شکستگیها معمولا در همین نواحی رخ می دهند . صفحات استخوان اسفنجی جذب می گردند و به خارهای باریکی تبدیل می شوند که گاه شکافته شده یا قطع می گردند و استخوان غشای نیز نازک می گردد با وجود این استخوان پوک شده اگرچه دچار کاهش حجم شده اما دارای ترکیبی مشابه ترکیب استخوان طبیعی می باشد و شواهدی از معدنی شدن ناکافی و افزایش مقادیر استئوئید (ماده زمینه ای معدنی نشده) یا گشادی شکاف های استئوئیدی وجود ندارند .

اگرچه فعالیت استئوکلاستی می تواند تا حدودی افزایش یابد ٬ عدم تناسب زیادی میان بلاستها و کلاستها مشاهده می شود .

سیر بالینی پوکی استخوان :

درد استخوانی وبویژه درد پشت شکایت شایع بیماران مبتلا به پوکی استخوان است . این شکایت ناشی از شکستگی های میکروسکوپی و روی هم خوابیدن بدنه شکسته شده مهره ها است به همین دلیل عبارت نشانگان شکستگی خرد کننده مهره ای را برای ان بکار می برند . سایر نواحی شایع شکستگی عبارتند از انتهای تحتانی رادیوس (زند زبرین) و در سال های اخر عمر (پس از۷۰ سالگی) گردن استخوان ران .

اغلب شکستگی ها پس از یک ضربه خفیف پدید می ایند . تصاویر پرتو نگاری ممکن است افزایشی را در خاصیت پرتوگذرانی (radiolucency) استخوان نشان دهند اما این روش تشخیصی حساس نیست زیرا برای آشکار شدن ضایعه در پرتو نگاری معمولی باید نزدیک به نیمی از ماده معدنی استخوان از دست برود .

با روش حساس تری مثل سنجش میزان جذب با استفاده از فوتون منفرد یا دوگانه میزان ماده معدنی استخوان را با دقت بیشتری تعیین می کنند و این شکل از کاهش استخوان را از سایر اشکال همچون نرمی استخوان (osteomalacia) و استئیت فیبروز (التهاب لیفی استخوان) افتراق می دهند .

مشخصا میزان سرمی آلکالین فسفاتازو کلسیم و فسفات در محدوده طبیعی است و این موضوع نیز به افتراق بیماری پوکی استخوان از نرمی استخوان کمک می کند .

چندین ماده که جذب استخوانی را اهسته می نمایند یا به تولید استخوان کمک می کنند در جلوگیری از ایجاد پوکی استخوان اولیه مورد استفاده قرار می گیرند که عبارتند از :

کلسیم مکمل و استروژن ها و اتیدرونات (یک بی فسفونات) . ارزش فلوئوریدها مورد تردید است . البته تا کنون ثابت نشده که ماده ای بتواند تغییرات ایجاد شده در این بیماری را واقعا برگشت دهد .

منبع : آسیب شناسی پایه رابینز