صرع Epilepsy

صرع (Epilepsy )

صرع علامتی از اختلال سیستم عصبی مرکزی است که با حملات مکرر مشخص می شود . به عبارت دیگر هر حمله صرعی نتیجه فعالیت مختل مغزی است که با تخلیه الکتریکی مکرر کنترل ناپذیر زیاد و غیر طبیعی و حاد نورونهای مغزی نمایان میشود.

طبق این تعریف یک حمله منفرد به تنهایی صرع محسوب نمی شود .

صرع یکی شایع ترین اختلالات عصبی دوران کودکی است .

به تخمین سازمان بهداشت جهانی حدود ۳۰% از مردم جهان دچار صرع هستند .با این حال اختلال پنهانی بوده و بیشتر مواقع بدون گزارش می ماند .

حملات صرعی اختصاص به سن خاصی ندارند ولی امکان بروز آن در سنین خاصی بیشتر است .تناوب حملات در افراد صرعی متغیر بوده و حدود یک چهارم از افراد صرعی دچار حملات کنترل ناپذیر با انواع درمانها می باشند

حملات حاد ممکن است در اثر بیماریهای حاد داخلی و عصبی مانند ضربات به سر یا مننژیت و … باشند ولی بطور کلی هیچ علامت خاصی برای درمانهای مزمن عودکننده بیان نشده است . در هر حال دو علت اساسی که در صرع دخالت دارند عبارتند از :

۱-     اختلالات مشخص در سیستم عصبی مرکزی

۲-     عدم اختلال مشخص در سیستم عصبی مرکزی

نقش وراثت در بروز صرع قطعی می باشد لذا شیوع نسبتا زیاد صرع در وابستگان نزدیک کودک مبتلا به صرع دیده شده است.

با اینکه تشنج ناشی از تب را نمیتوان در طبقه بندی صرع قرار داد ولی با این حال جزء عوارض شایع در کودکان است.

هر فردی  آستانه مشخصی جهت شروع حملات صرعی دارد که به ژنتیک مربوط می شود . برای بیشتر افراد وضعیتهای خستگی٬ فشار عصبی٬ تهویه بیش از حد ٬ تغییرات هورمونی دوره نوجوانی ٬ عفونت و اختلالات متابولیکی خفیف به عنوان محرک قلمداد نمی شود ولی در افراد مصروع که آستانه حملات پایین است هر یک از این عوامل می تواند یک آستانه بحرانی جهت شروع حملات باشد. این محرکها ممکن است حتی محرک بینایی مانند برفک تلویزیون و یا شنوایی مثل شنیدن صدایی خاص و یا محرکهای بویایی – چشایی و لامسه باشد

در کودکان حملات ممکن است در حالت خواب یا بیداری ایجاد شوند .

انتقال از بیداری به خواب به علت پایین آوردن آستانه تحریک همچنین بی خوابی می تواند سبب شروع حملات شود.

مصرف بعضی از داروها خصوصا در مقادیر زیاد و یا افراد حساس می تواند سبب آغاز حملات شود . نمونه هایی از این داروها عبارتند از : آمینوفیلین لیدوکایین پنی سیلین کوکائین

تفاوت صرع و تشنج :

تشنج به انقباض و انبساط پیاپی غیر ارادی عضلات گفته می شود. برخی افراد اصطلاح حمله و تشنج را به جای هم استفاده می کنند ولی باید دانست که هر حمله صرعی باعث تشنج نمی شود متقابلا هر تشنجی نشان دهنده حملات صرعی نیست .

طبقه بندی صرع :

طبق طبقه بندیی که بر اساس اصول بین المللی انجام شده است حملات به نسبی و عمومی نامگذاری شده و هریک از این حملات خود به دو نوع تقسیم می شوند.

حملات نسبی به دو گروه نسبی ساده و نسبی پیچیده تقسیم می شوند .

حملات نسبی :

حملات از یک موضوع شروع شده و در قسمت خاصی از مغز تخلیه الکتریکی انجام می شود و با اختلال نسبتا محدود در شعور و رفتار و حس و حرکت می باشد .

در نوع ساده تخلیه الکتریکی از یک بخش مشخص شروع شده و هیچ گونه اثاری در هوشیاری ندارد . ممکن است پیامد ان ضعف موقت رخ دهد . در نوع پیچیده که با اختلال اگاهی همراه است یک پیش خبر موجود است که ممکن است به صورت نگرانی٬ سرگیجه٬ نور برق اسای زود گذر و … باشد که ان را توهمات حسی می نامند .

از این نوع حملات بی هدف نامناسب و تکراری متعاقب حمله ایجاد می شود که ممکن است به صورت حرکات دهان ٬ گریه یا قدم زدن باشد .

در جریان حملات پیچیده ممکن است مات شدن چهره و عدم پاسخگویی به محیط دیده شود .بعد از حمله کودک دچار گیجی و خواب الودگی شده و ممکن است دچار سر درد شود . معمولا شروع حملات پیچیده از بخش گیجگاهی مغز شروع می شود ولی از بخش های دیگر نیز امکان شروع دارد .

حملات عمومی صرع :

در حملات عمومی هر دو نیمکره مغز به صورت قرینه مبتلا شده و عیوب حرکتی در صورتی که موجود باشد دو طرفه و متقارن است . حملات عمومی به دو نوع ابسان و تونیک-کلونیک عمومی تقسیم می شوند .

نوع آبسان (Absence) :

در نوع ابسان که حملات پتی مال یا بهت نیز نامیده می شوند معمولا چهره مات است . عدم پاسخگویی٬ وقفه در صحبت یا فعالیت و گاهی اوقات پلک زدن مکرر دیده می شود . هر حمله حدود ۱۰-۳۰ ثانیه طول می کشد . در این نوع حمله پیش خبر وجود ندارد و فاقد مرحله ای بعد از حمله است .

نوع تونیک – کلونیک عمومی :

در این نوع حملات به صورت حمله تشنجی است . با از دست دادن هوشیاری و اگاهی همراه است . کودک به زمین افتاده و ممکن است صدایی مانند گریه یا جیغ که از یک بازدم قوی بوجود می اید شنیده شود .

در حالت تشنج انقباضات عضلانی یکنواخت پیاپی و منظم و قابل پیش بینی دیده می شود که تمام این مراحل تونیک است و متعاقب ان تکان های خشن عضلانی که مرحله کلونیک است بوجود می اید .

افزایش ضربان قلب ٬ عرق کردن ٬ رنگ پریدن ٬ هیجان٬ افزایش فشار خون همراه با این نوع حملات دیده می شود .ممکن است به سیانوز (کبودی) بیانجامد .

مردمک ها گشادتر شده و ممکن است موقتا واکنش نشان دادنشان به نور کند شود . این نوع حمله (تونیک – کلونیک) معمولابین ۱-۳ دقیقه طول کشیده و همراه آن سستی بدن رخ می دهد و بیمار ممکن است به مدت چند ساعت بخوابد .

چنانچه این حملات با سرعت پیاپی و بدون کسب هوشیاری رخ دهد و یا هر حمله ای که به مدت یک ساعت یا بیش از ان رخ دهد حمله تشنجی مداوم نامیده می شود که یک وضعیت اورژانس محسوب می شود چون ممکن است منجر به مرگ یا عارضه عصبی دائمی شود .

لازم به تذکر است که معمولا در طی مرحله کلونیک زبان گاز گرفته می شود به همین علت دقت کافی بایستی به عمل اید .