ایدز

سندرم نقص ایمنی اکتسابی یا ایدز AIDS در اثر ابتلا به ویروس HIV ایجاد می شود این ویروس که از دسته رترو ویروسها ( ویروسهاس RNA دار ) می باشد که از طریق مارکر CD4 وارد سلول های ایمنی مانند ماکروفاژها و لنفوسیتهای T می شود . این ویروس شامل دو رشته RNA یکسان می باشد که درون ساختمان مرکزی پروتئین های ویروسی قرار دارد که به وسیله دو لایه فسفولیپیدی احاطه شده اند این پوشش شامل لیکوپروتئین های متعددی است که این گیلیکو پروتئین ها به جهت چسیدن ویروس به غشای سلول و آلوده نمودن سلول ها به کار می روند .

ویروس ایدز ( HIV ) از طرق زیر منتقل می شود :

۱ – تماس جنسی : چه به صورت هموسکسوئل ( همجنس بازی ) و چه هتروسکسوئل ( بین دو جنس مختلف ) که مهمترین راه انتقال ایدز است . ویروس در مایع منی فراوان است و از طریق مخاط رکتوم و یا واژن به شریک جنسی سرایت میکند انتقال از زنان آلوده به مردان نیز ممکن می باشد .

۲ – تزریق خون و فراورده های آلوده : علاوه بر این از طریق سرنگ آلوده در معتادان تزریقی ( سرنگ مشترک ) و یا فرو رفتن اتفاقی سرنگ آلوده به دست پرسنل بیمارستانی امکان پذیر است .

۳ – انتقال ایدز از طریق مادر آلوده به جنین : ویروس از طریق مادر آلوده و یا از طریق جفت در رحم ویا در هنگام زایمان اتفاق می افتد . انتقال ایدز از طریق شیر مادر اگرچه نادر است اما گزارش شده .

۴ – انتقال ایدز با استفاده از وسایل آلوده به ویروس ایدز خصوصا در دندان پزشکی

پیشگیری از ایدز :

اولین مسئله در پیشگیری اطلاع رسانی است . باید راه های انتقال بیماری به اطلاع عموم مردم خصوصا افرادی که ریسک ابتلاء بیشتری دارند رسانده شود . اطلاع از چگونگی ابتلاء و علایم بیماری می تواند از گسترش بیماری جلوگیری نماید . آموزش بهداشت عمومی  ٬ ترویج و تبلیغ پرهیز از تماس های جنسی مشکوک و یا بیگانه  ٬ استفاده از روش های محافظت کننده در تماس جنسی ٬  عدم استفاده از سوزن مشترک در معتادان تزریقی و نهایتا بالا بردن آگاهی عموم .

تلاش های زیادی در مراکز تحقیقاتی برای تولید واکسن بر علیه HIV در سراسر جهان انجام می گیرد اما به دلیل توانایی ویروس در تغییر ژنوم به دلیل موتاسیون (جهش) و تولید آنتی ژن های جدید تاکنون موفق نبوده است در گرچه با روش های نوترکیبی ژنتیکی توانسته اند قسمتی از ژنوم ویروس را به ویروس های غیر ویرولان منتقل نمایند تا از این تریق پاسخ های ایمنی لازم را ایجاد نمایند .

درمان ایدز :

درمان ایدز AIDS بر پایه استفاده از داروهایی است که بتواند در مراحل مختلف چرخه زندگی ویروس تداخل نماید . در حال حاضر دو گروه دارویی به صورت همزمان استفاده می شود :

دسته اول آنالوگ های نوکلوتیدی هستند که جلوی فعالیت ترنس کریپتاز معکوس را بگیرند تا مانع از نسخه برداری ویروس شوند .

دسته دوم مهارکننده های پروتئازهایی هستند که مانع ساخته شدن پروتئین های پیش سازی می شوند که در ساختمان های پروتئین های کپسید ویروس شرکت می کنند و در نتیجه مانع از ورود ویروس به داخل سلول می شوند . از طرف دیگر استفاده از آنتی بادی های پوشاننده گیرنده کموکاین ها (به عنوان کوفاکتور) می تواند نقش مؤثری در عدم آلودگی سلول ایجاد نماید . گرچه دارو های فوق قادر بوده تا حدود زیادی جلوی پیشرفت بیماری را بگیرد اما به علت تغییر مداوم ویروس از یک طرف و هزینه بالا  و پیچیدگی پاسخ های ایمنی در افراد مختلف ٬ هنوز در دست بررسی است .

این بیماری معمولا دارای سه مرحله بدون علامت ٬ علامت دار (در این مرحله آنتی ژن های ویروسی در حال آزاد شدن هستند در ۹۰% افراد بعد از ۶ ماه از آلودگی آنتی بادی های ضد پروتئین های ویروسی قابل تشخیص می باشد) و مرحله عفونت حاد که این مرحله بین ۳-۶ هفته بعد از آلودگی بوده و علاوه بر علایم کلینیکی نظیر سردرد ٬ تب ٬ لنف آدنوپاتی ٬ آنتی بادی ضد HIV در این مرحله ایجاد می شود .

منبع :

فشرده ایمونولوژی ( پریوش ابراهیمی – نپتون نیک انجام )