خواب طبیعی – اختلال های خواب

خواب نقش مهمی در بهبود وضعیت جسمی ، استحکام و تقویت تجارب شناخته شده و به کارگیری آنها دارد به طوری که می توان داشتن نوع طبیعی خواب را به مدت مناسب ، در بهبود سلامت و بهداشت روانی فرد ضروری دانست.

از نظر تشریحی در ایجاد خواب و بیداری ، دو دسته نرون واقع در ساقه ی مغز و هیپوتالاموس و منوآمین ها نقش حساسی بر عهده دارد.

مراحل خواب طبیعی : به طور کلی خواب طبیعی به دو مرحله ی رم REM که شامل حرکت سریع چشم ها بوده و مرحله ی نان رم NREM که فاقد حرکت های چشمی می باشد.

این دو مرحله ی خواب نه تنها از لحاظ تغییرات برق نگارمغز بلکه از نظر مولفه های دیگر فیزیولوژیایی نیز تفاوت های عمده ای با هم دارند به طوری که در طول خواب ، حالت رم ۵ یا ۶ بار رخ می دهد. برای مثال در نوزادان ۵۰ درصد ، در سنین متوسط ۲۰ درصد و در پایان اولین سال زندگی ۲۵ درصد مدت زمان خواب در حالت رم خواهد بود.

انواع اختلالات خواب بر اساس سبب شناسی احتمالی:

۱ – اختلال های مربوط به خواب اولیه.

۲ – اختلال خواب ناشی از مواد ، شامل شکایت های بارز از آشفتگی های خواب.

۳ – اختلالات خواب ناشی از اختلال روانی.

۴ – و نهایتا اختلال خواب ناشی از یک بیماری جسمانی.

اختلال های مربوط به خواب اولیه

این گروه شامل بدخوابیها و نابهنجاری های خواب می باشد.

بدخوابی ها :

بدخوابی ها مجموعه اختلالاتی هستند که در مدت زمان خواب و کیفیت خواب به وجود می آید که شامل بی خوابی اولیه ، پرخوابی اولیه ، خواب آلودگی اولیه ، اختلالات خواب مربوط به تنفس ، اختلالات خواب دوره ی شبانه روزی و بدخوابی که به گونه ای دیگر مشخص نشده است می شود.

بی خوابی اولیه : این حالت که معمولا بیش از یک ماه تداوم دارد و موجب اختلالات قابل ملاحظه ای می باشد در کارکرد های اجتماعی و شغلی فرد می شود.

بی خوابی اولیه اصولا مربوط به زمان به خواب رفتن ، تداوم خواب و خواب سبک در دوره ی جوانی یا میانسالی می باشد.

پرخوابی اولیه :

ویژگی اصلی این خواب آلودگی مستمر بیش از یک ماه با دوره های طولانی خواب و یا دوره های روزانه خواب است که روزانه رخ می دهد و در کارکرد اجتماعی شغلی پریشانی و اخلال ایجاد می کند .

این افراد عموما دچار ناهماهنگی حرکتی (آتاکسیک) یا سردرگم ، ستیزه جو و مست خوابند. پرخوابی اولیه بین سنین ۱۵ تا ۳۰ سالگی آغاز شده طی چند هفته تا چند ماه همراه با پیشروی تدریجی می باشد عود این پرخوابی اولیه که سندرم کلاین – لوین نامیده می شود در نوجوانی آغاز شده و سیر دوره ای آن برای چند دهه تداوم می یابد.

خواب آلودگی :

این حالت با حمله های مکرر و مقاومت ناپذیر و ناگهانی عناصر خواب همراه است که موجب حرکت سریع چشم در دوره ی انتقالی بین خواب و بیداری توام با توهم های رویاگونه و فلج عضلات اداری می باشد . حمله های خواب آلودگی باید روزانه و طی یک دوره ی حداقل یک ماهه نمود یابد این حمله ها به خواب های غیر ارادی در موقعیت های نامناسب منجر می شود.

خواب آلودگی روزانه تقریبا اولین نشانه ی حمله ی خواب بوده و از لحاظ بالینی در دوره ی نوجوانی اهمیت می یابد با وجود این ممکن است میزانی از خواب آلودگی در سنین پیش از مدرسه آشکار شود.

اختلال خواب مرتبط با تنفس :

در این اختلال نابهنجاری های تنفسی در حین خواب نوعی گسیختگی خواب ایجاد می نماید شایع ترین شکایت این افراد خواب آلودگی آنهاست که به مشکلات تنفسی حین خواب مربوط می باشد این وضعیت ممکن است به اختلال حافظه ، کاهش تمرکز و تحریک پذیری بی انجامد کودکان مبتلا به این اختلال ممکن است با علائمی خفیف تر نسبت به بزرگ سالان دچار مشکلات تأخیر رشد و یادگیری شوند.

وضعیت خاص خوابیدن روی دست ها یا زانو ، خواب آلودگی مفرط روزانه ، اشکال در بلع ، شب ادراری ، تنفس دهانی روزانه و گفتار ضعیف از شایعترین علائم این اختلال خواب در کودکان می باشد.

اختلال خواب دوره ی شبانه روزی :

این افراد یک الگوی پایدار از بی نظمی خواب دارند که از ناهماهنگی بین نظام خواب بیداری و الزام های بیرونی مربوط به زمان مدت خواب به وجود می یابد. این افراد از بی خوابی در زمان خواب و خواب آلودگی در زمان بیداری رنج می برند تا جایی که این اختلال در کارکرد اجتماعی ، شغلی و ذهنی آنها پریشانی ایجاد نمود می یابد.