آلودگی هوا

آلودگی هوا (Air Pollution ) در محیط های بسته و باز تهدیدی جدی برای سلامت انسان به حساب می آید . اطلاعات و آمار در مورد مرگ و میر های ناشی از بیماری هایی که آلودگی هوا در ایجاد و تشدید آن نقش اساسی دارد نگران کننده است .

عوارض کوتاه مدت آلودگی هوا :

بیماری های مختلف دستگاه تنفس ٬ آسم٬ آمفیزم ٬ سرطان ریه ٬ سرطان های دستگاه گوارش ٬ کند ذهنی وعقب ماندگی کودکان ٬ بیماری های قلب و عروق از جمله عوارض دیررس آلودگی هوا و سر درد ٬ ضعف ٬ سرگیجه ٬ عصبانیت ٬ پرخاشگری ٬ اختلال در ید ٬ ایجاد حساسیت و آثار محرک در چشم ٬ اشکال در رسیدن اکسیژن کافی به بافت های بدن نیز از عوارض کوتاه مدت آلودگی هوا می باشند .

بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت سالانه سه میلیون مرگ به دلیل بیماری های ناشی از آلودگی هوا اتفاق می افتد که ۲/۸ میلیون مورد مربوط به آلودگی هوای فضای بسته و ۲۰۰ هزار مورد آن به دلیل عوارض آلودگی هوای فضای باز می باشد .

۹۰ درصد موارد مرگ و میر های ناشی از آلودگی هوا در کشورهای در حال توسعه و عمدتا مربوط به آلودگی هوا در فضای بسته می باشد . که این موارد بیشتر مربوط به بکارگیری وسائل گرمائی و پخت و پز نامناسب و غیر استاندارد در محیط های بسته مناطق روستائی و عقب مانده شهری است .

انتشار گازهای زیان آور مانند منواکسیدکربن ٬ اکسیدهای ازت ٬ دی اکسیدنیتروژن ٬ دی اکسید گوگرد ٬ ازن ٬ هیدروکربورهای مختلف ٬ ترکیبات فنلی و فلزات سنگین در هوا از عوامل اساسی و ایجاد کننده این مرگ و میرها می باشد . هم اکنون در بسیاری از شهرهای بزرگ و از جمله در تهران میزان آلاینده منواکسیدکربن در هوا غالبا بالاتر از میزان استاندارد هوای آزاد است .

کاربرد بی رویه وسائل نقلیه موتوری به خصوص وسیله شخصی و دارای نقص فنی و دودزا ٬ استفاده از موتورسیکلت های دوزمانه ٬ مصرف سوخت های نامناسب در وسائل خانگی و صنعتی ٬ عدم توجه به رفع معایب فنی ماشین ها و دستگاه های مصرف کننده سوخت ٬ توجه ناکافی به تهویه در محیط های کار و مسکونی و بکارگیری وسیله های گرمایی و پخت و پز فاقد دودکش در منازل موجب ایجاد آلوده کننده های فوق الذکر در محیط های بسته و باز می گردد و در نهایت ابتلا به بیماری های مورد اشاره و مرگ و میرهای ناشی از آن را به دنبال دارد .

توجه به توصیه های بهداشتی و اتخاذ تدابیر مناسب برای مقابله با آثار زیان بار آلودگی هوا بر سلامت امری ضروری ٬ حیاتی و اجتناب ناپذیر است .

به هنگام افزایش آلودگی هوا در محیط های باز و اعلام هشدار وزارت بهداشت و درمان به توصیه های زیر عمل نمایید :

۱٫ کودکان و سالمندان از تردد در مناطق مرکزی و پر ترافیک شهر در موارد غیر ضروری خود داری نمایند .

۲٫ کودکان ٬ سالمندان ٬ بیماران تنفسی و قلبی و عروقی فعالیت در فضای باز را کاهش دهند .

۳٫ استفاده از ماسک حفاظتی استاندارد برای بیماران تنفسی و افراد حساس ضرورت دارد .

۴٫ از تردد با وسائل نقلیه شخصی به خصوص در مناطق پر ترافیک که موجب افزایش آلودگی هوا می شود خودداری شود .

۵٫ موتور خودرو مورد استفاده هرچه سریع تر به صورت دوره ای تنظیم گردد .

چند توصیه بهداشتی برای جلوگیری از آلودگی هوا در محیط های بسته و عوارض ناشی از آن :

– تهویه و تعویض هوای محیط های بسته (محیط کار و مسکونی) ضروری است .

– از بکار بردن وسائل گرمایی و پخت و پز نامناسب و فاقد دودکش در محیط های بسته جدا خودداری شود

– تعویض هوای محیط های بسته در ساعات طولانی شب و به هنگام استراحت و روشن بودن وسیله گرمایی بسیار حیاتی است .

– از استعمال دخانیات در فضاهای بسته محیط کار و منازل جدا پرهیز شود .

– برای دستگاه های حرارتی در محیط کار و بخاری منازل و وسایل پخت و پز از مناسب ترین سوخت که آلودگی کمتری تولید می کند استفاده شود .

– توجه شود که وسیله گرمایش و پخت و پز چنانچه هوای کمتری دریافت کنند احتراق ناقص گردیده و آلودگی بیشتری تولید خواهند کرد .

– در صورت بروز مسمومیت با منواکسیدکربن ناشی از سوخت ٬ بلافاصله مصدوم به هوای آزاد منتقل گردد .

– چنانچه مسمومیت حاد وشدید باشد استنشاق هوای آزاد و تنفس مصنوعی ضرورت دارد .

منبع :

وزارت بهداشت ٬ درمان و آموزش پزشکی (مرکز سلامت محیط و کار)