حوادث ناشی از ورود جسم خارجی در چشم – گوش – بینی و …

گاهی اجسام خارجی به عللی وارد چشم ٬ حلق ٬ گوش و یا سایر اعضاء بدن شده و حتی قسمتی از پوست را پاره کرده داخل عضله نیز می شوند . اغلب آلودگی جسم خارجی ممکن است تولید عفونت کند و نیز برحسب محل که وارد شده عوارض کم یا زیاد خطرناک را سبب گردد . مثلا اگر شیئی وارد حلق و حنجره شود خطر خفگی زیاد است در حالیکه خطر جسم خارجی وارده به بینی تا این حد نیست .

۱٫ جسم خارجی در اعضای عضلانی :

جسم خارجی ممکن است چوب ٬ براده فلزات ٬ سنگریزه ٬ شن ٬ سوزن ٬ سنجاق و یا میخ باشد . ابتدا عضو آسیب دیده را با دقت با یک محلول ضد عفونی بشوئید و اگر جسم خارجی سطحی است آن را خارج ساخته و محل زخم را مجددا شسته و پانسمان کنید .

معمولا سنجاق و سوزن بیش از هر جسم خارجی دیگر در بدن به خصوص در دست و پا فرو می رود و برای خارج ساختن اینگونه اجسام از بدن باید قسمتی از جسم را که در خارج عضو مانده گرفته و به آسانی خارج کرد ٬ دقت نمائید که سوزن یا سنجاق در بدن نشکند زیرا باقی ماندن آن ممکن است تولید عوارض شدیدی نماید . در این قبیل موارد امکان تولید عفونت بیشتر شده و باید با مراجعه به پزشک و تزریق واکسن ضد کزاز و آنتی بیوتیک از عوارض بعدی جلوگیری نمود .

۲٫ جسم خارجی در چشم ( خارج نمودن پلیسه از چشم ) :

بسیار دیده شده است که در کارگاه های تراشکاری ٬ آهنگری ٬ چوب بری ٬ نزد نقاشان ساختمانی و غیره جسم خارجی به حالت جامد یا مایع وارد چشم می گردد . در نتیجه وزش باد نیز ممکن است جسم کوچک و یا حتی حشره ای وارد چشم شده و در داخل آن جایگزین شود .

علائم وجود جسم خارجی در چشم عبارتند از : درد ٬ ریزش اشک ٬ قرمزی چشم و ترس از نور .

اشیاء خارجی ممکن است در روی کره چشم یا قرنیه بمانند و یا آن را سوراخ کرده داخل کره چشم گردند . اگر اشیائی مانند شیشه ٬ فلز ٬ چوب باعث زخم چشم شده و در چشم فرو رفته است فقط چشم را خیلی شل بانداژ کرده و سریعا به چشم پزشک مراجعه کنید ٬ اگر بانداژ باعث بیشتر فرو رفتن جسم خارجی در چشم می شود از اینکار صرفنظر کنید .

در مورد اشیائی که در زیر پلک قرار گرفته اند شخص باید از مالیدن چشم خود داری کند زیرا این عمل باعث فرو رفتن بیشتر جسم در چشم شده و آنرا ثابت تر می کند . برای خارج ساختن آن ابتدا باید دست ها و زیر ناخن های خود را با آب گرم و صابون خوب بشویید و اگر شیئی در قسمت داخلی پلک بالا است در حالیکه بیمار به پایین نگاه می کند پلک بالا را با انگشت سبابه وشست گرفته و به سمت جلو و پایین می کشیم و در این موقع جسم خارجی از زیر پلک فوقانی بوسیله مژه های پلک پایین جارو شده و با کمک ترشح اشک به خارج رانده می شود .

اگر جسم در قسمت داخل پلک پایین است در حالیکه بیمار به بالا نگاه می کند پلک زیرین را با انگشت شست به پایین کشیده و داخل آن را بررسی می کنیم و اگر چیزی دیده شد با پنبه تمیز یا گوشه دستمال پاک و مرطوبی که بدور انگشت کوچک خود پیچیده اید آن را بیرون آورید .

پس از آن باید چشم را با محلول اسید بوریک (نصف قاشق مربا خوری اسید بوریک در یک گیلاس آب گرم جوشیده) بشویید . اینکار باید به وسیله قطره چکان یا استکان انجام گیرد . اگر با این طریق موفق به خارج ساختن جسم نشدید بدون اتلاف وقت بیمار را به نزد چشم پزشک ببرید . اگر جسم خارجی فلزی است و دیده می شود می توان به وسیله آهن ربا آنرا خارج کرد . برای خارج کردن مژه از داخل چشم بهتر است چشم ها را چند مرتبه در آب باز و بسته کرد .

۳٫ جسم خارجی در بینی :

کودکان گاهی هنگام بازی اشیائی مانند لوبیا ٬ نخود ٬ عدس ٬ تخمه ٬ تکمه و … را وارد بینی خود می کنند . به علت جذب رطوبت داخل بینی ٬ اشیاء ذکر شده متورم شده و بزرگتر از حد معمول می شوند لذا باید اقدام به خارج کردن آن نمود ٬ برای جلوگیری از تورم بیشتر اجسام فوق باید چند قطره روغن زیتون یا پارافین در بینی چکاند تا خارج شدن آنرا نیز آسان کند .

با ایجاد عطسه و فین کردن ممکن است این قبیل اشیا از بینی خارج گردند . بیمار باید فین کند ولی نه چندان شدید که باعث خونریزی گردد . چنانچه جسم خارجی بیرون نیاید درحالیکه مصدوم از دهان نفس می کشد باید او را نزد پزشک برد .

۴٫ جسم خارجی در گوش :

ورود جسم خارجی به گوش اغلب نزد کودکان و هنگام بازی اتفاق می افتد و این قبیل اجسام بعلت رطوبت گوش متورم شده و در نتیجه خارج ساختن آنها مشکل می شود و لذا باید سریعا برای بیرون آوردن این اجسام توسط پزشک اقدام نمایید . هیچگاه برای خارج ساختن اجسام خارجی سنجاق یا وسیله دیگری را داخل مجرای گوش فرو نبرید زیرا آسیب به گوش و بروز عفونت در چنین مواردی زیاد اتفاق می افتد .

بعضی حشرات مانند مگس ٬ هزارپا و یا سوسک های کوچک ممکن است وارد گوش شوند این کونه جانوران اغلب به علت ترشحات گوش در آن محل می میرند در غیر اینصورت می توان با قرار دادن چراغ قوه روشنی در جلو مجرای گوش حشره را بطرف روشنایی جلب کرد ٬ چنانچه حشره از گوش خارج نشد می توان چند قطره روغن زیتون یا پارافین در گوش ریخته و بعد از چند دقیقه سر را به سوی گوشی که حشره در آن است گرداند اگر بدینوسیله حشره خارج نشد باید به پزشک مراجعه کرد .

۵٫ جسم خارجی در گلو :

گاهی لقمه غذا ٬ قطرات آب ٬ شکلات ٬ سکه ٬ انواع میوه های کوچک مثل گوجه سبز در نای یا گلو کودکان گیر کرده و فرد دچار کبودی ٬ تنگی نفس و سرفه می شود در این حالت با ایجاد سرفه یا زدن بین دو کتف بیمار در حالیکه سر پایین قرار گرفته است ممکن است این اشیاء به بیرون پرتاب شوند . اگر به این طریق جسم خارج نشد و مصدوم کودک است می توانید مچ پاهای او را در دست گرفته و بالا نگه دارید و با دست به پشت او بزنید تا شیئی خارج شود ٬ هیچگاه از انگشت برای خارج ساختن اشیاء استفاده نکنید زیرا این عمل باعث می شود که اشیاء بیشتر به داخل حلق رانده شده و خطرات بیشتری را ببار آورد .

در افراد بزرگتر اگر ماده غذایی یا لقمه در گلو گیر کرده باشد در حالیکه دهان بیمار باز و زبانش پایین است در پشت او قرار گرفته دو دست خود را دور کمر او حلقه کنید و در ناحیه معده فشار محکمی از پایین بطرف بالا وارد کنید این عمل باعث بالا رفتن پرده دیافراگم در داخل شکم شده و فشار قابل ملاحظه ای به هوای ریه و نای وارد می نماید و این فشار باعث خارج ساختن لقمه غذا می شود . حتی اگر خودتان نیز تنها باشید و دچار چنین حادثه ای شوید می توانید با مشت گره کرده به ناحیه شکم فشار وارد آورید .

۶٫ جسم خارجی در معده :

اغلب کودکان در هنگام بازی اشیائی را ممکن است ببلعند ٬ اگر جسم خارجی بلعیده شده کوچک بوده و برنده و نوک تیز نباشد معمولا به آسانی از معده ٬ روده کوچک و بزرگ عبور کرده و همراه مدفوع دفع می شود و کافی است مدفوع کودک را تا چند روز تحت نظر قرار دهید تا از خروج جسم خارجی مطمئن شوید در غیر اینصورت به پزشک مراجعه کنید .

چنانچه جسم بلعیده شده برنده و نوک تیز باشد مانند بلعیدن سنجاق ٬ سنجاق قفلی و یا میخ باید بلافاصله و بدون اتلاف وقت شخص را به بیمارستان برسانید زیرا در این حالت خطر سوراخ شدن لوله گوارش وجود دارد و ممکن است باعث بروز عوارض خطرناکی گردد .