تب و درجه حرارت بدن کودکان

محدوده ی طبیعی دمای بدن بین ۳۶- ۵/۳۷ درجه ی سانتی گراد است هرچند اکثر افراد در طول شبانه روز دارای تغییرات درجه حرارت می باشند ولی دمای بالاتر از ۵/۳۷ تب محسوب می شود.

درجه حرارت مقعدی بالاتر از ۳۸  درجه به عنوان تب تلقی می شود.

تب یک بیماری نیست بلکه نشانه ای است که در اثر بیماری ها ، عفونت ، اعمال جراحی ، بدخیمی ها ، مصرف بعضی داروها و یا علل ناشناخته بروز می کند.

پوشیدن لباس های زیاد ، ورزش های سنگین و بیماری های عصبی نیز موجب افزایش دمای بدن می شود. علت بیشتر تب ها عفونت های ویروسی دستگاه تنفسی یا گوارشی می باشد.اندازه گیری درجه حرارت بدن به روش های مختلف صورت می گیرد که برای هر روش دماسنج خاصی به کار می رود :

۱ – دهانی

۲ – زیر بغل

۳ – مقعدی

۴ – گوش

زمان لازم برای گذاشتن دماسنج در دهان ۳ دقیقه و زیر بغل و مقعد ۴ – ۵ دقیقه می باشد در مورد دماسنج های گوشی این زمان فقط چند ثانیه ( ۵ ثانیه ) می باشد البته معمولا دماسنج های گوشی در مطب و توسط پزشک استفاده می شود.

بهترین روش اندازه گیری تب در کودکان استفاده از دماسنج مقعدی می باشد و هرگز نباید از روش اندازه گیری درجه حرارت دهانی در کودکان زیر ۷ سال استفاده کرد. تب در مواردی می تواند موجب عوارضی چون هذیان ، کما ، تشنج و آسیب دیدگی کبدی گردد. این عوارض در درجه حرارت بالای ۴۱ درجه اتفاق می افتد. تشنج از عوارض تب در کودکان ۶ ماه تا ۵ سال می باشد.

افزایش ناگهانی دمای بدن ممکن است موجب تشنج در کودکان ( به خصوص ۶ ماهه تا ۵ ساله ) شود ، تشنج ناشی از تب به طور معمول کمتر از ۵ دقیقه طول می کشد.

یک سوم کودکانی که به تشنج ناشی از تب مبتلا می شوند در عرض ۶ ماه مجددا تشنج خواهند کرد. بیشتر این کودکان پس از ۵ سالگی تشنج نخواهند داشت. در موارد نادری تشنج ناشی از تب ، می تواند منجر به بروز حملات صرع در آینده شود. بنابراین در کودکان باید با کنترل تب و دمای بدن از ایجاد تشنج ناشی از تب پیشگیری کرد.

درمان تب :

در صورت وجود تب در کودکان زیر ۳ ماه بهترین اقدام مراجعه به پزشک می باشد. در کودکان بزرگتر از ۳ ماه اگر تب بیش از ۳ روز ادامه داشته باشد بایستی به پزشک مراجعه شود در غیر این صورت می توان با استفاده از روش های غیر دارویی یا در صورت نیاز با روش های دارویی تب را کاهش داد.

درمان غیر دارویی تب شامل : پاشویه با آب ولرم ، پوشاندن لباس های نخی و خنک ، کم کردن درجه حرارت اتاق و نوشیدن مایعات خنک می باشد. جهت پاشویه کردن کودک می بایست با اسفنج خیس و آب ولرم سر و بدن کودک را مرطوب کرد هرگز نباید جهت پاشویه از آب سرد ، محلول آب نمک و یا آب و الکل استفاده کرد.

همچنین می توان پاشویه را نیم ساعت تا یک ساعت بعد از مصرف داروی ضد تب استفاده کرد.

درمان های دارویی تب :

۱ – استامینوفن : اشکال دارویی مورد استفاده در کودکان قرص جویدنی ۸۰ میلی گرم ، قطره ی خوراکی ، شربت استامینوفن و شیاف استامینوفن کودکان می باشد.

استامینوفن در تمامی کودکان و تمامی گروه های سنی قابل استفاده است.

میزان مصرف ۱۰ – ۱۵ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن می باشد که با فواصل مصرف هر ۴ – ۶ ساعت است.

استامینوفن در کودکان نباید بیش از ۵ بار در روز استفاده شود. معمولا قطره ی استامینوفن در کودکان تا سن ۳ سالگی و یا تا وزن ۱۵ کیلوگرم قابل استفاده می باشد و بالاتر از ۳ سال و یا وزن بالای ۱۵ کیلوگرم از شربت و یا قرص استامینوفن استفاده می شود. در صورت استفاده از شیاف باید حداقل تا یک ساعت در رکتوم نگه داشته شود.

۲ – ایبوپروفن : این دارو در کودکان با سن کمتر از ۶ ماه توصیه نمی شود. مقدار مصرف در کودکان با سن ۶ ماه تا ۱۲ سال ۵ میلی گرم برای هر کیلو گرم وزن بدن ( جهت تب تا ۳۹ درجه ) و ۱۰ میلی گرم برای هر کیلوگرم وزن بدن ( برای تب های بالاتر ) است. فواصل مصرف هر ۴ – ۶ ساعت می باشد. اشکال دارویی مورد استفاده در کودکان قرص ۲۰۰ میلی گرم و سوسپانسیون ایبوپروفن می باشد. قرص ها در کودکان بزرگتر ( ۷ سال به بالا در صورت پذیرش کودک ) مصرف می شود. سوسپانسیون این دارو قبل از مصرف باید به خوبی تکان داده شود.

۳ – آسپرین : این دارو جهت کاهش تب در افراد زیر ۱۲ سال مبتلا به آنفلوانزا به علت احتمال بروز سندرم ری ( با علائمی نظیر استفراغ ، اختلال هوشیاری و گاهی تشنج و اغماء مشاهده می گردد ) منع مصرف دارد لذا از مصرف آن به عنوان کاهنده ی تب خودداری شود.