مصرف بی رویه آنتی بیوتیک ها

گویی در قرن بیست و یکم انسان کاری ندارد ، جز آنکه دنیای پیرامونش را که در طول قرن ها ساخته ، به سادگی به هر وسیله ای که شده ، به تهدید و نابودی بکشاند و این بار سخن از تهدیدی مرگبار برای خود انسان است – تهدید جهانی به دلیل مصرف بی رویه داروهای آنتی بیوتیک.

یکی از معضلاتی که فرهنگ پزشکی مردم ایران با آن به شدت روبرو است مصرف خودسرانه و بی رویه دارو ها می باشد . این نوع استفاده از داروها در کشورهای دیگر نیز کم و بیش دیده می شود و فرهنگ استفاده سالم و درست از دارو کمتر دیده می شود ، شاید به همین دلیل باشد که سازمان بهداشت جهانی ، شعار سال ۲۰۱۱ خود را  مقاومت به داروهای ضد میکروبی ، یک تهدید جهانی Antimicrobial Resistance And Its Spread Worldwide نامگذاری کرده است.

در واقع با تولید پنی سیلین که انسان تصور کرد وارد دنیای جدیدی شده که می تواند بر بیماریهای میکروبی غلبه کند ، با استفاده بی رویه ، حساب نشده و خودسرانه دارو ، مقاوت دارویی را ایجاد کرد که امروزه تبدیل به تهدیدی جهانی شده و به شعار اصلی سازمان بهداشت جهانی شده است.

فردا ( هفتم آوریل و هجدهم فروردین ) مصادف با سالروز تاسیس سازمان جهانی بهداشت و آغاز هفته بهداشت در ایران ( هجدهم تا ۲۵ فروردین ) است. سازمان جهانی بهداشت که یکی از سازمانهای تخصصی زیر مجموعه سازمان ملل متحد است ، همه ساله مهمترین معضلهای بهداشتی جهان را به عنوان شعار خود قرار می دهد تا بدینوسیله توجه جهانی را به اهمیت آن جلب کرده و راه مبارزه ای را برای آن بجوید.  اما این بار ظاهرا مشکلی که به دست خود انسان ایجاد شده ، جز عوض کردن فرهنگ دارویی و به این زودی ها پاسخی نیابد.

به گفته این سازمان مقاومت به داروها تاثیر بسیاری از داروهایی را که امروزه برای درمان بیماری ها استفاده می شود را تهدید می کند.

در این زمینه بسیج اطلاع رسانی عمومی سازمان جهانی بهداشت تمرکز ویژه ای بر روی اپیدمیهای سل، مالاریا و HIV/AIDS دارد.

گفته می شود که به مناسبت روز جهانی بهداشت یا همان هفتم آوریل ، سازمان جهانی بهداشت بسیج جهانی را برای خود محافظتی از این داروها به منظور حفظ  نسل های آینده به اجرا درخواهد آورد.

برای این منظور یک بسته راهبردی شامل ۶ راهکار جهت مقابله با مقاومت ضدمیکروبی معرفی می شود.  داروهای ضدمیکروب داروهایی هستند که برای درمان عفونت هایی به کار می روند که توسط میکروارگانیسم هایی مثل باکتری ، قارچ ، انگل و ویروس ایجاد شده اند. از سال ۱۹۴۰ به بعد با کشف پنی سیلین و سپس دیگر داروهای ضد میکروب ، این داروها باعث نجات جان میلیون ها انسان شد ، اما به تدریج با استفاده زیاد اثر خود را از دست می دهد.

در واقع سوء مصرف این داروها در پزشکی و دامپروری در ۷۰ سال گذشته تعداد و انواع میکروبهایی را که نسبت به این داروها مقاوم شده اند را افزایش داده و این موضوع باعث افزایش مرگها ، ناتوانی و آسیب بیشتر و افزایش هزینه های مراقبت بهداشتی شده است.

ما ایرانی ها ، از گروه مردمانی در جهان هستیم که فرهنگ غلط استفاده از دارو در میانمان رواج گسترده ای دارد و طبق آخرین آمار دفتر آموزش و ارتقاء سلامت وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی که اوایل فروردین ماه منتشر شد تحقیقات انجام شده در کشور نشان می‌دهد ۱۰ تا ۱۵ درصد داروها در ایران بدون مشورت با پزشک و به طور خودسرانه مصرف می‌شوند و در بین داروها ، داروهای مسکن و آنتی‌بیوتیک ها بیشترین میزان مصرف خودسرانه را تشکیل می‌دهند. این وضعیت باعث شده ۱۰ تا ۲۰ درصد علت بستری شدن بیماران در مراکز درمانی ناشی از عوارض دارویی باشد.

علت مراجعه ۵ درصد افراد در ایران به مراکز درمانی و بیمارستانها ، عوارض دارویی است و همچنین ۱۰ درصد عوارض دارویی ناشی از حساسیت به داروهاست.

این مساله که بخشی از آن نشان دهنده مصرف خودسرانه و بی رویه دارو در ایران است ، باعث مساله ای دیگر نیز شده است به این ترتیب که ایران به لحاظ مصرف دارو و مراجعه به پزشک جزو ۲۰ کشور نخست دنیا بوده و در آسیا بعد از چین مقام دوم را داراست!

واقعیت دیگر در سوء مصرف دارو در ایران منعکس در گزارش دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی است : ویژگی بارز فرهنگ دارویی در ایران ، مصرف بیش از اندازه داروهای تزریقی است.

طبق آمارها، سرانه مصرف داروهای تزریقی در ایران حدود ۱۱/۴ درصد بوده و این رقم ۴ برابر سرانه مصرف این قبیل داروها در جوامع در حال توسعه است.

به نظر می رسد تجمیع عزم ملی در کنار عزم جهانی بتواند ، افراد را از تهدید جهانی به دلیل مصرف بی رویه داروهای آنتی بیوتیک نجات دهد.

منبع : خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) / کد خبر ۳۰۳۲۶۲۹۹