شرایط نگهداری و مصرف صحیح داروها

از دارو برای پیشگیری ، درمان و یا تشخیص بیماری ها استفاده می شود و مصرف آن تنها به منظور حفظ و ارتقاء سلامت می باشد لذا :

۱ – از مصرف داروها ، بیشتر یا کمتر از مقدار تجویز شده بپرهیزید.

۲ – همواره داروها را از دسترس کودکان دور نگهدارید.

۳ – به منظور پیشگیری از حساسیت های دارویی توصیه می شود در صورتی که دچار زمینه حساسیت هستید ، قبل از مصرف هر داروی جدید با پزشک و یا دکتر داروساز مشورت نمایید و واکنش های غیر معمول گذشته ی خود را نسبت به داروها به اطلاع پزشک یا داروساز برسانید.

۴ – در داروهای مصرف نشده خود ، دوستان یا خانواده خود را سهیم نکنید ولو اینکه در ظاهر علائمی شبیه به شما داشته باشند.

۵ – به منظور حفظ کیفیت اثر دارو ، آن را در شرایط مناسب نگهداری کنید ، معمولا این شرایط روی بسته بندی دارو قید شده و در غیر این صورت دارو را بین دمای ۱۵ تا ۲۵ درجه ی سانتی گراد نگهداری کنید و در صورت هرگونه تغییر در کیفیت دارو ( رنگ ، طعم ، بو و شکل ظاهری ) از مصرف آن بپرهیزید.

۶ – هرگز در محیط تاریک دارو را مصرف نکنید.

۷ – هیچگاه چند دارو را در یک ظرف با یکدیگر مخلوط نکنید. هر دارو را در جعبه ی اصلی خود با دستور مصرف مربوط به آن نگهداری کرده و در آن را محکم ببندید.

۸ – داروهای مصرفی خود را بشناسید و اطلاع کافی نسبت به زمان ، مقدار مصرف ، اثرات درمانی و زمان قطع مصرف داروی خود حاصل کنید. در صورت بروز هرگونه عارضه با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

۹ – قبل از مصرف به تاریخ انقضاء داروها توجه کنید و از مصرف داروهای تاریخ گذشته پرهیز نمایید.

۱۰ – توجه داشته باشید که دارو غذا نیست که هر وقت اشتها تحریک شد خورده شود و در صورت بی اشتهایی از مصرف آن خودداری گردد ، مصرف نامنظم داروها باعث بهبودی ناقص ، عود مجدد بیماری شده و در مورد آنتی بیوتیک ها منجربه ایجاد مقاومت می شود.

۱۱ – زنان باردار و شیرده لازم است قبل از مصرف دارو با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

مصرف دارو در گروه های حساس :

مصرف داروها در همه ی سنین و در همه ی افراد یکسان نمی باشد ، مصرف به اندازه و مناسب دارو در نوزادان ، اطفال ، سالخوردگان ، زنان باردار و شیرده از اهمیت بیشتری برخوردار است. دارو پس از تأثیر بر ارگان های مختلف در نهایت از بدن دفع می شود ، دفع دارو در مواردی بدون تغییر ولی در اکثر موارد پس از تغییر ( متابولیزه شدن ) صورت می گیرد. فرآیندی در بدن که منجر به تغییر داروی وارد شده به بدن و دفع آن می شود ( متابولیسم دارویی ) گفته می شود. در نوزادان ، کودکان و افراد سالخورده سیستم متابولیسم دارویی کامل نشده یا تا حدود زیادی کارایی خود را از دست داده است ، لذا در هر یک از این موارد ممکن است دفع دارو از بدن دچار اختلال شده و در نهایت منجر به تجمع دارو و یا شکل تغییر یافته دارو در بدن گردد. در زنان باردار به واسطه ی تغذیه ی مستقیم جنین از خون مادر و در زنان شیرده به واسطه ی تغذیه ی شیرخوار با شیر ، بسیاری از داروها از راه های ذکر شده به بدن نوزاد یا جنین می رسند.

در زنان باردار با توجه به میزان احتمال بروز عوارض ناشی از مصرف دارو بر روی جنین داروها به ۵ گروه تقسیم می شوند :

گروه A : براساس مطالعات انجام شده در انسان بر اثر مصرف این داروها در بارداری صدمه ای بر روی جنین نشان نداده و مصرف آن در بارداری مجاز می باشد.

گروه B : براساس مطالعات انجام شده در انسان براثر مصرف این داروها در بارداری احتمال صدمه بر روی جنین بسیار کم است و مصرف آن در بارداری مجاز می باشد.

گروه C : مطالعات انجام شده بر روی حیوانات عوارض جنینی نشان داده است اما بر روی انسان مطالعه ی کافی انجام نشده لذا مصرف آن در بارداری در صورتی مجاز است که سود آن برای مادر بیش از زیان احتمالی آن برای جنین باشد.

گروه D : براساس مطالعات انجام شده نشانه هایی از احتمال خطر بر روی جنین وجود دارد فقط در صورتی می توان از این گروه دارو در دوران بارداری استفاده نمود که جان بیمار در خطر باشد و یا در بیماری خطرناکی که داروی دیگری موثر نباشد.

گرو X : مطالعات انجام شده بر روی حیوان و انسان نشان دهنده ی ایجاد ناهنجاری در جنین می باشد و مصرف این گروه از داروها در دوران بارداری ممنوع می باشد.

آثار سوء خوددرمانی :

۱ – عدم اطلاع از مکانیسم عمل دارو : هر دارو به علت ترکیب پیچیده شیمیایی در یک مسیر خاص در بدن اثر می کند ، متابولیزه می شود تا سرانجام از بدن دفع گردد. لذا عدم آگاهی از مکانیسم اثر در مصرف و یا قطع مصرف دارو ، سبب بی اثر شدن دارو ، تجمع در بدن و بروز عوارض جانبی و در نهایت اثرگذاری کوتاه مدت و عود مجدد بیماری خواهد شد.

۲ – نا آگاهی از میزان مصرف دارو ( دوزدرمانی ) :هر دارو باید در دفعاتی منظم و در طول زمان و با مقداری مشخص برای هر بیماری مصرف شود که در صورت مصرف بیش از مقدار مورد نیاز می تواند منجر به مسمومیت دارویی و مشکلات بعدی آن شود و یا بر اثر مصرف مقادیر کم ، بی اثر گردد.

۳ – نا آگاهی از عوارض جانبی داروها : هر دارو غیر از ایجاد آثار درمانی ، دارای یک سری عوارض جانبی است که می تواند بالقوه خطرناک بوده و حتی منجر به بروز مشکلات فراوانی شود.

۴ – ناآگاهی از تداخل اثر داروها با بعضی از غذاها : بیشتر در مواقع خوددرمانی ظاهر می شود زیرا بعضی از داروها را نباید همزمان با بعضی از غذاها مصرف کرد چون ممکن است باعث کاهش یا افزایش اثر یکدیگر شوند و حتی ممکن است در جذب ، دفع ، چگونگی اثر و متابولیسم دارو اثر بگذارد.

۵ – ناآگاهی از موارد منع مصرف دارو : در بسیاری از بیماری ها نظیر دیابت ، فشار خون ، آسم و یا در بعضی از گروه های سنی ( افراد مسن و کودکان ) و همچنین شرایط خاص ( بارداری و شیردهی ) محدودیت یا منع مصرف برخی داروها وجود دارد که عدم اطلاع از آن ممکن است منجر به بروز عواقب شدیدی شود.

۶ – افزایش هزینه های اقتصادی در اثر مصرف نادرست دارو : عدم بهبود کامل در مصرف بی مورد دارو باعث افزایش هزینه شده و بروز عوارض جانبی در اثر مصرف خودسرانه گاهی سبب ایجاد مسمومیت و حتی هزینه های اضافی بستری شدن در بیمارستان می گردد.

۷ – تجمع داروهای مختلف در منزل : با خرید مستقیم دارو جهت خوددرمانی به علت عدم بهبود کامل ، بیمار ناچار می شود که دارو را قطع کند و باز از داروی دیگری استفاده کند که این امر منجر به تجمع دارو در منزل و افزایش خطر استفاده ی سایر افراد نا آگاه خانواده و یا حتی کودکان شود.